Độc hành về phương đông (16) * Colnav Nguyen

Posted by seashelloc ⋅ Tháng Sáu 27, 2025 ⋅ 1 bình luận

” Không ai nhận ra rằng du lịch đẹp đến nhường nào cho đến khi họ về đến nhà và ngả đầu lên chiếc gối cũ kỹ, thân quen.” – Lâm Ngữ Đường

Tiếp theo kỳ 15

IV – VARANASI VÀ SARNATH (Tiếp theo)

Từ sông Hằng trở về khách sạn, ông tài tuk tuk dừng xe trước một quán cóc, không quên hỏi tôi điều gì đó bằng tiếng Ấn, tôi không hiểu nhưng lắc đầu, hóa ra ông mua trầu cau, may mà tôi từ chối. 10:59 am

*Trên đường đi Sarnath viếng nơi Phật chuyển pháp luân, một trong tứ đại thánh tích nằm cách Varanasi khoảng 11 km. 1:51 pm*

Hình trên tường vẽ một người đàn ông đứng trên ghat tay nâng bình đựng nước *sông Hằng*.

Đi xe tuk tuk là được tiếp cận trực tiếp với không gian chung quanh, nhìn cảnh, nghe đủ loại âm thanh, cảm nhận với gió, bụi và mưa, với cái nóng dai dẳng triền miên, với cái chói chang của mặt đường.

*Bên trái, một tiệm bán đồ giải khát đóng cửa, tiệm kế tiếp chuyên kinh doanh buôn bán sỉ xi măng.*

*Hai cô gái đạo Hồi đang nhìn xe để băng qua đường.*

*Xe bán nước mía, hình ảnh phổ thông ở xứ nóng Ấn Độ.*

Quanh khu vực vườn Lộc Uyển ở Sarnath có nhiều chùa đền của nhiều quốc gia, tuy nhiên vì thời gian eo hẹp, tôi chỉ dành thì giờ để viếng hai bảo tháp cổ trên 2500 năm, đó là Chaukhandi Stupa và Dhamek Stupa.

Sarnath, một ốc đảo trang nghiêm nằm không xa chốn phồn hoa đô hội của Varanasi. Sarnath là địa điểm hành hương linh thiêng mang tầm quan trọng lớn lao đối với Phật tử trên khắp thế giới. Với không khí tỉnh lặng, và phong phú về di tích lịch sử, Sarnath là nơi Phật giảng bài pháp đầu tiên sau khi đắc đạo, khiến đây trở thành một nơi cần phải ghé đến đối với những ai tìm sự an lắng tâm hồn và sự giác ngộ.

Bảo tháp Chaukhandi Stupa

*Công cuộc khai quật thực hiện năm 1835 và 1904-05 đưa trở lại ánh sáng từ bùn sâu một stupa cao 31 m (93 ft).*

*Chaukhandi có nghĩa là một cấu trúc có bốn mặt, ghép từ hai chữ “chauh” có nghĩa là bốn và “khand” nghĩa là cạnh, mặt, tầng.*

Tháp bát giác bằng gạch do Govardhan, con trai của Raja Todarmal, xây thêm trên đỉnh vào năm 1588 để ghi nhớ cuộc viếng thăm của Humayun, đại đế triều đại Mughal.

Cũng như Lumbini và Kushinagar, vườn Lộc Uyển ở Sarnath trong đó có hai đại bảo tháp Chaukhandi và Dhamekh được UNESCO công nhận là di sản thế giới nên thường xuyên có người săn sóc tưới tỉa cây cỏ.

Lộc Uyển (Deer Park hay Isipatana, hay Migadaya, hay Seer’s Landing), công viên tại Sarnath, chỗ Phật giảng pháp đầu tiên, cách nơi Phật đắc đạo ở Bodhgaya 120 km. Sau khi đắc đạo Phật đã phân vân không biết có nên giảng pháp hay không, thứ pháp “khó hiểu khó tin, chỉ dành cho người có trí.” Chỉ sau khi Phạm Thiên (Brahman) khẩn cầu Phật mới sẵn lòng giảng giải. Ngày nay có đạo Phật, ta phải cám ơn ba vị, đó là Phạm Thiên nhiều công đức đã đi làm công tác thuyết phục, Ca Diếp (Mahakasyapa) nhiều uy tín đã triệu tập hội nghị kết tập, và A nan đà nhiều trí nhớ đã đọc lại những gì từng nghe. (*)

Sau khi biết hai vị thầy cũ đã chết, Phật nghĩ đến năm vị tì kheo đã từng cùng tu khổ hạnh trong rừng Uruvela. Ngài thấy họ đang ở vườn Lộc Uyển gần Varanasi và lên đường từ Bodhgaya đi đến gặp họ. Đó là năm 528 trước công nguyên. Các vị tì kheo gặp Ngài lúc đầu không muốn chào vì cho Ngài đã bỏ cuộc nhưng thay đổi thái độ khi thấy dáng điệu Ngài quá cao quí. Phật bắt đầu giảng bài pháp đầu tiên mang tên “Kinh Chuyển Pháp Luân,” nội dung chính là “Tứ Diệu Đế.” Nghe xong, Kiều Trần Như (Kaundinya) và bốn vị tì kheo *đắc quả A La Hán (arhat)*, trở thành năm vị tì kheo đầu tiên của tăng đoàn. Kiều Trần Như là người trẻ nhất trong phái đoàn tám vị Bà La Môn đến đặt tên cho Thái tử Tất Đạt Đa lúc Ngài mới chào đời. (*)

Trong hai tháng đầu tiên, với sự qui y của Yasa và 54 đồng tu của ông, số A La Hán nhảy lên con số 60, tiếp đến sự gia nhập của ba anh em Kassapa với đệ tử của họ với 200, 300 và 500 người, đưa tăng đoàn lên con số 1000. Những năm còn lại, Phật du hành vùng bình nguyên sông Hằng ở Uttar Pradesh, Bihar Pradesh và miền nam Nepal, giảng pháp cho mọi hạng người, từ kẻ quyền cao chức trọng đến giai cấp hạ tiện. Ngay từ đầu, Phật giáo đã bình đẳng đến với mọi chủng tộc, mọi giai cấp, và không có đẳng cấp. (*)

Theo thông tin in trên hai tấm bảng đặt ở lối vào bảo tháp Dhamek Stupa dưới đây, kết quả những cuộc khai quật được thực hiện tại Sarnath bởi Sir Alexander Cunningham (1835-36), Th/tá Markham Kittoe (1851-52), ông C Horne (1865), ông FO Oertel (1904-05), Sir John Marshall (1907), ông H Hargreaves (1914-15) và ông Dayaram Sahni (1927-32), đã phơi bày trở lại dưới ánh sáng tàn tích của những tu viện, Dhamek Stupa, Dharmarajka Stupa, trụ đá vua Ashoka, đền Panchayatan, những cụm bảo tháp nhỏ, cùng những cổ vật có từ thế kỷ 3 trước công nguyên đến thế kỷ 12 sau công nguyên.

Bảo tháp Dhamek Stupa

Quầy bán vé vào cửa, giá 25 rupee mỗi người, tuy nhiên người ngoại quốc phải trả với giá cao hơn nhiều: 300 rupee, đi thăm viếng chỗ nào cũng có hai hạng giá phân biệt như vậy cả.

Tàn tích những bảo tháp cúng dường (votive stupas) nằm vây quanh đại bảo tháp Dhamek (Dhamekh) mà tên có lẽ lấy từ chữ dharmeksha, tiếng Phạn (Sanskrit) có nghĩa là “chiêm nghiệm về pháp”.

Sir Alexander Cunningham khởi đầu cuộc khai quật vào thời gian 1835-36, do muốn tìm xá lợi Phật ông đã khoan theo một trục thẳng đứng từ đỉnh tháp xuống và ở độ sâu 91 cm, ông gặp một phiến đá thuộc thế kỷ thứ 6-7 sau công nguyên, trên đó có khắc hàng chữ “ye dhamma hetu pabhava,” tiếng Hindi có nghĩa “đây là sự đạt chánh quả.”

Tàn tích các trụ đá của vua A Dục (272-232 trước công nguyên) cao từ 15 đến 25 m, đáy có đường kính 0,71 m, hẹp lại ở đỉnh còn 0,58 m, trên đỉnh có tượng 4 đầu sư tử nhìn bốn hướng, trở thành biểu tượng trên lá cờ của Ấn Độ.

Vua A Dục sau khi cải đạo đã đến viếng Sarnath, cho dựng trụ đá để đánh dấu nền tảng của tăng đoàn Phật giáo, mà Lộc Uyển là nơi đầu tiên thành lập tăng đoàn. Dòng chữ khắc lời của vua A Dục trên trụ đá ghi: “Tăng đoàn không được chia rẽ. Dù tăng hay ni, ai chia rẽ tăng đoàn thì người ấy phải mặc áo trắng cư sĩ và ở một nơi không có tăng đoàn.”

*Tàn tích phần dưới một ngôi đền nhỏ tường gạch dày.*

*Dhamek Stupa có đường kính bệ 33.35 m, đường kính khối trụ phía trên: 28,5 m, và chiều cao tổng thể là 42,6 m, tính chung cả nền.*

Tại Lộc Uyển còn có một chỗ thiêng liêng kỷ niệm trú xá của Phật trong mùa mưa vào năm 528 trước công nguyên, thường từ tháng sáu đến hết tháng chín mỗi năm, gọi là mùa an cư kiết hạ. Tại đây các tì kheo đã làm cho Phật một chòi lá, đến thế kỷ 3 trước công nguyên chòi biến thành một cái đền lớn và tiếp tục được xây dựng thêm vào những thế kỷ sau.