Từ Dead Horses Point State Park, trở lại Hwy 163 S chạy về hướng nam, trực chỉ Monument Valley. 11:36 am
Đoạn đường chỉ dài 178 dặm (286 km) chạy mất hơn ba tiếng, chưa kể dừng ăn trưa mất thêm khoảng một tiếng ở Monticello.
Ở Utah, chạy trên xa lộ đâu đâu cũng nhìn thấy những khối đá sa thạch to lớn với đủ hình dáng, kích cỡ. Qua nhiều ngày đêm dong ruỗi, chiếc xe thuê bây giờ phủ đầy phong sương, mong bạn đọc bỏ qua các chi tiết không hợp nhãn từ những hình chụp qua kính xe suốt chuyến đi. 12:00 pm
Rời xa thị trấn du lịch Moab sầm uất, hai bên chỉ toàn núi đồi sa mạc đá khô cằn.
Tiếp tục xuống đèo, lưu lượng xe trên đường cũng ít hẳn, mỗi chiều lưu thông chỉ còn một làn xe. 12:06 pm
Bắt gặp một vòm đá gần bên đường nhanh tay chụp kịp trước khi xe lướt qua vì nó nằm không xa đường lộ. Ngạc nhiên vì cách xa Arches NP cả vài chục dặm đường rồi mà vẫn còn sót một con nhạn lạc đàn lạc lõng tận dưới đây. 12:08 pm
12:12 pm
Ăn trưa tại nhà hàng Thái ở Monticello. (screenshot from Google maps)
Chạy suốt hơn một tiếng, đến giao điểm của hai Hwy 191 và 491 thì mới thấy sự xuất hiện của một thị trấn nhỏ tên Monticello, vừa lúc ai cũng đang đói bụng nên nhân cơ hội để ý nhìn hai bên đường kiếm tiệm ăn. Đầu tiên, thấy một nhà hàng Mỹ, bãi đậu xe rộng rãi, chọn đậu dưới một gốc cây mát mẻ rồi đi thẳng đến cửa vào. Quán đóng cửa hèn chi bãi đậu trống. Sao lại không để bảng cáo lỗi hay nhắn nhủ khách gì cả. Tôi nhìn qua bên kia đường thấy một nhà thờ nhỏ mới “ngộ” ra: hôm nay Chủ Nhật tôi nghĩ các business theo đạo Mormon đều đóng cửa không kinh doanh. Để kiểm chứng chạy tiếp thì gặp một nhà hàng Mễ thấy cũng treo bảng CLOSED nhưng Mễ mắc mớ gì cũng đóng. Không lẽ nhà hàng không mở Chủ Nhật? “Đang lúc buồn ngủ lại gặp chiếu manh,” kia kìa một nhà hàng Thái, đang mở cửa. Đúng rồi Thái theo Phật giáo đâu có bị ràng buộc với giáo luật của tôn giáo khác mà phải tuân thủ. Như vậy họ mở cửa đón khách độc quyền vào mọi ngày Chủ Nhật, đưa lưới vớt được biết bao nhiêu con nhạn như chúng tôi. Không sao, chúng tôi thích đồ ăn Thái hơn Mỹ hay Mễ, vui vẻ cả làng. Bãi đậu vắng khiến ai cũng có cảm giác hồi hộp sợ cũng đóng cửa thì trưa nay đói hết. Quán thiết kế đẹp đẽ, sạch sẽ từ ngoài vào trong gây cho mọi người cảm giác yên tâm sẽ có bữa ăn ngon miệng. Cô hầu bàn da đen trẻ tuổi giọng nói nhỏ nhẹ, đến khi cô chủ người Thái xuất hiện ra chào khách thì ai cũng trố mắt nhìn, trời ơi tiệm đẹp bà chủ dễ thương, tụi này may mắn quá, trưa nay được một buổi cơm ngon là cái chắc. Nhưng nghĩ vậy mà không phải vậy, thực tế thật phủ phàng, mỗi người chọn một món, thời gian chờ khá lâu đến khi mang ra thì đều dở như nhau, ghê nhất là đều rất mặn. Những món mình biết tên trước đến khi nhìn thấy nhận diện không ra. Giống như gọi hủ tiếu Mỹ Tho nhưng nhìn thì thấy giống mì Quảng. Không giống cũng không sao nhưng không thể nào nuốt nổi mặc dù đang rất đói, và tôi thì cao huyết áp nên phải đành gát đũa, uống trà ngồi nhìn. Người đẹp chủ nhân tái xuất hiện cười tươi như hoa hỏi quí vị ăn có vừa miệng không. Tôi nghe mà muốn ca bài “Biết trả lời sao” của cố ca nhạc sĩ Duy Khánh. Bạn tôi trình bày là cả ba món đều quá mặn không thích hợp với người cao niên như chúng tôi. Người đẹp lại cười xin lỗi và hẹn lần ghé sau sẽ làm tốt hơn. Tôi còn nhớ tổng kết hôm đó là $76 cộng thêm 15% tip, kết quả là vào ra nhà hàng xong mà bụng vẫn trống không. Khi đứng dậy đi ra, nhác thấy có một người đàn ông Mỹ trắng, mới vào, đang chọn món ăn, chúng tôi những muốn làm một người thổi còi báo tin để cứu người sắp bị nạn như mình nhưng lại thôi. Hình chụp bên trong quán lấy từ Google maps, đọc lời bình thấy thực khách đánh giá cho quán đến 5 sao, đa số đều khen. Vậy không lẽ tụi tôi không sành ăn uống?
Sau khi đổi từ Hwy 191S sang Hwy 163S chạy một chốc thì thấy xuất hiện bên phải khối sa thạch Seven Sailors, đánh dấu lối vào khu thắng cảnh Valley of the Gods. 2:52 pm
Những đường nứt lạ lùng chạy theo triền dốc của dãy đồi thấp.
Đỉnh Hokas Peak nằm kề bên đỉnh Beethovens Head mà tôi không chụp kịp, hoặc có thể chỉ có đủ thời gian để chụp được một trong hai trong khi xe đang chạy nhanh vì đường vắng. 2:54 pm
Mexican Hat Rock nhìn giống hình dáng một người Mễ đội nón rộng vành. Ông ta đang ngồi trên một ngọn đồi, nhìn ra xa lộ Hwy 163, lưng xoay về phía dòng sông San Juan chảy thấp ở phía sau, dưới chân rặng núi đá. 2:58 pm
Khối đá này tôi đã cắm cờ sẵn trên bản đồ Google, đến khi thấy thì nhận ra được ngay, thật xứng với tên được đặt : “Mexican Hat Rock.” Coi vậy chứ vài chục năm nữa, mưa gió sẽ làm cho cái nón rơi xuống vì hiện nó chỉ dính một chút xíu với cái đầu ông Mễ. Đến lúc đó thì cái tên sẽ không còn mang ý nghĩa nào nữa.
Dưới kia là sông San Juan vừa chảy qua khối đá Mexican Hat Rock, đang xuôi dòng tiếp tục chảy xuống hạ lưu. 3:01 pm
Hwy 163 đến đây thì bẻ góc 90 độ về bên trái, băng qua cầu vòm sắt Jason R Workman Memorial Bridge bắc qua sông San Juan, thẳng vào Monument Valley.
Hình ảnh ấn tượng đầu tiên sau khi qua cầu là khối đá Abraham Rock phía bên phải. 3:03 pm
Abraham Rock nhìn nghiêng khi xe chạy bọc sang phía hông.
Forrest Gump Point kia rồi, nơi bây giờ xe cộ thuộc các tổ chức tours tập trung hai bên đường. Tại đây phim Forrest Gump (1994) được quây, thế là về sau tên phim được định danh chính thức cho địa điểm nầy. 3:15 pm
Cảnh trong phim Forrest Gump do Tom Hank thủ vai chính. Phim giành được 6 giải Oscars, trong đó Tom Hank được giải tài tử xuất sắc nhất, ngoài ra còn có giải cho phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất Robert Zemeckis, viết kịch bản hay nhất dành cho Eric Roth. (imdb.com).
Lùi sau Forrest Gump Pt lên một đoạn dốc là Monument Valley Overlook, nơi xe chúng tôi đang đậu. Thỉnh thoảng có xe buýt lớn đi vào, thả khách xuống để họ chụp hình địa điểm nổi tiếng.
Tại bãi đậu có một lều bạt bán đồ mỹ nghệ của người bản địa, bạn tôi nói toàn đồ made in China mà giá cả lại mắc hơn so với tại các thị trấn chung quanh. Vạn người mua có mấy người hay nên có bao người mất tiền mà không biết, miễn sao lúc mua họ thấy vui là được rồi.
Chiếc buýt lớn vào bãi đậu, người lên người xuống, lấp đầy một không gian..
Xe đi rồi để lại một bãi đất hoang vu mênh mông, lồng lộng gió. Đây là lãnh địa của thổ dân da đỏ. Trên văn kiện chính thức tên gọi nó là Monument Valley Navajo Tribal Park, tức công viên bộ tộc Navajo; tuy nhiên, thổ dân bản địa vẫn muốn tự xưng là Navajo Nation, cho nên có hai cách gọi là vậy. Bay phần phật giữa sa mạc nắng gió là hai lá cờ, trong đó một lá thấy quen mà lạ. Lá cờ bộ tộc Navajo (trái) dựng trên đất Navajo Nation, tuy nhiên không hiểu vì sao lại treo cạnh bên cờ Mỹ có in hình và tên của Geronimo, thủ lãnh da đỏ bộ tộc Apache.
Một lá cờ Mỹ in chồng lên với hình Tù Trưởng Geronimo, người lãnh đạo da đỏ anh hùng chống lại sự xâm lăng của người Mễ và người da trắng vào thế kỷ 19.
Geronimo lãnh đạo bộ tộc Apache chiến đấu trong nhiều thập niên chống lại sự xâm lăng lãnh địa ông với quân Mễ Tây Cơ và quân Mỹ. Ông ra đời năm 1829, lớn lên tại vùng đất ngày nay giữa hai tiểu bang Arizona và New Mexico. Năm 1858, một cuộc tấn công của quân Mễ lấy đi sinh mạng của mẹ, vợ, và ba đứa con ông. Để phục hận, ông gia nhập các băng Apache kéo nhau đi tấn công các lực lượng quân thù ở Mexico và Hoa Kỳ. Ông nổi tiếng là người gan dạ, mưu mô quỉ quyệt, và có sức mạnh tâm linh. Ông có thể lẫn tránh khỏi lưới truy bắt, chữa lành vết thương, kêu gió gọi mưa. Quân thù đều khiếp sợ tiếng tăm ông.
Sau nhiều năm kháng cự, Tộc trưởng Geronimo đầu hàng Lục Quân Hoa Kỳ vào năm 1886. Ông cùng những người theo ông bị lưu đày sang vùng nhượng địa (reservation) khác, nơi họ bị giam cầm, nhiều người chết vì bệnh. Về phần mình, ông tập thích nghi với đời sống mới. Ông học cách làm nghề nông, đi nhà thờ, bán hình chụp của chính mình và ký tên vào hình cho du khách làm lưu niệm. Ông trở nên nổi tiếng và đã từng tiếp kiến Tổng Thống Roosevelt. Năm 1906, ông xuất bản cuốn tự truyện, trong đó kể lại cuộc đời tranh đấu và sinh tồn. Ông qua đời năm 1909 mà vẫn còn lưu luyến quê nhà.
(YouTube / John Smothers) Song : Indian Reservation Author : John D Loudermilk. Music band : Paul Revere & The Raiders Columbia Records Indian Reservation đứng đầu 100 bài hay nhất vào tháng 7.1971 của bảng xếp hạng Billboard Hits. Trước đó vào tháng 6, hiệp hội kỹ nghệ đĩa hát Hoa Kỳ RIAA tặng cho bài hát đĩa vàng sau khi số bán vượt con số một triệu, rồi liền sau đó được đĩa bạch kim vì thêm được một con số triệu khác. Bài ca ai oán nói lên nỗi thống khổ qua cuộc sống nghèo đói, nhọc nhằn mà thổ dân da đỏ bản địa phải trực diện khi bị tập trung về sống trong những vùng gọi là nhượng địa (reservation), xa rời nơi sinh sống ngàn đời qua nhiều thế hệ của họ. Đồng thời chính sách đồng hóa của chính phủ liên bang áp đặt lên họ khiến dân họ mất dần bản sắc. Có bản tin ngắn liên quan tình cờ thấy mới đăng trên trang mạng dagens.com tuần nầy, các bạn cần bỏ chút thì giờ đọc cho biết : New Investigation Triples Death Toll of Native Children in U.S. Boarding Schools
Navajo Nation.
Trước khi Forrest Gump trình làng ba năm, đoàn làm phim cuốn Thelma & Louise cũng đã từng vác máy đến đây quây ngoại cảnh.
Vào đến đây con đường vẫn còn là Hwy 163, chạy tiếp lên đồi, vòng ra phía sau dãy núi rồi mới rẽ trái sang Monument Valley Road để bắt đầu vào đất bộ tộc Navajo Nation.
Cuốc bộ xuống dốc vài chục bước đến chỗ nầy mới đúng là Forrest Gump Pt. Nhìn lên phía chân trời, từ trái, các hòn sa thạch Stage Coach, King-on-his-Throne (Vua ngồi trên Ngai) ở giữa, rồi Brighams Tomb, cả ba là điểm nhấn, cùng kết hợp tạo nên một cảnh quang ngoạn mục. 3:30 pm.
Xe lên hết dốc, tiếp cận các hòn Stage Coach và King-on-his-Throne.
Stage Coach trong nắng xế chiều. 3:40 pm
Con đường quành sang phía sau của ba hòn sa thạch, nay thứ tự ngược lại, từ trái là Brigham Tomb, King-on-his-Throne mà ông vua bây giờ ngồi quay về phía phải, rồi mới đến Stage Coach.
Rời Hwy 163, rẽ trái vào Monument Valley Road, ngay góc bên phải đường là văn phòng tiếp khách Navajo Welcome Center của bộ tộc, tựa lưng vào một hòn núi con, nơi cũng có dịch vụ tours đưa đón du khách vào thăm vùng lãnh địa của người da đỏ; từ đây bắt đầu rời Utah đi qua ranh giới với tiểu bang Arizona. 3:50 pm
Qua khỏi cổng thu tiền một đoạn thì thấy ngay ba hòn sa thạch hiện sừng sững bên tay trái, tôi đề nghị dừng xe bên khoảng trống cạnh đường, chụp vài tấm ba hòn sa thạch nổi tiếng rồi đi trở ra Forrest Gump Pt để chờ chụp lúc hoàng hôn. Nếu đi tiếp vào sâu rồi vòng trở ra thì sợ mất cơ hội vì phải chạy khoảng 18 dặm, đường mòn đất sa mạc, gập ghềnh chỉ phù hợp với SUV, không biết thời gian bao lâu.Từ trái, các hòn sa thạch West Mitten Butte, East Mitten Butte, và Merrick Butte. Cũng như ba hòn khác nhìn từ Forrest Gump Pt., cả ba hòn núi này cũng hợp lại tạo thành một ma lực thu hút giới quây phim, nhiếp ảnh từ khắp thế giới. 4:00 pm
Hai cô Thelma và Louise, chúng ta từng gặp tuốt tận trên Dead Horse Point SP hồi sáng, rồi lần xuống đến Forrest Gump Pt. cũng gặp lại lúc quá trưa, nay thì gặp lại trong này, kể cũng có duyên.
Cảnh trong phim khoa học giả tưởng “Back to the Future” (1985) với tài tử Michael J. Fox, Christopher Lloyd cũng có đoạn dàn dựng tại đây.
Phim The Lone Ranger (2013) có ngoại cảnh cũng quay ở Dead Horse Point và ở đây.
Cảnh trong phim hài National Lampoon’s Vacation (1983) với Chevy Chase, Christie Brinkley, Beverly D’Angelo.
Phim cao bồi Stagecoach (1939) với đại tài tử John Wayne có lẽ là một trong những phim đầu tiên lấy ngoại cảnh ở Monument Valley.
West Mitten Butte
East Mitten Butte
Merrick Butte
Đứng trên mô đất cao, nắng chiều in bóng hai người, tôi bên phải, đang chụp hình ba quả núi nổi tiếng. Quả bên trái và giữa trông như cặp găng cách nhiệt nhà bếp nên gọi tên là Mitten, cái bên trái là West Mitten và phải là East Mitten. Quả còn lại đặt theo tên Merrick người da trắng đi tìm kiếm quặng vàng và bạc, bị da đỏ giết chết năm 1880.4:01 pm
Chợt nhìn sang phải thấy có người đẹp chân dài, tóc vàng sợi nhỏ, mặc jupe ngắn, mang bốt cao, mắt đeo kính mát, cũng leo lên mô đất, nhưng không để chụp cảnh mà để tạo dáng cho người khác chụp mình. Vốn chủ trương cái gì đẹp là chụp, tôi giả bộ chụp đông chụp tây rồi quay sang phía người đẹp, chụp ké được đôi ba tấm. Tấm này hên chụp được lúc mấy chiếc xe đang quành lên dốc như tụ lại quanh người đẹp, tình cờ mà như một hoạt cảnh dàn dựng trước.
Nhìn xuống chân toàn đất bụi mịn và đá vụn.
Xe lên xe xuống liên tục tung bụi mù.
Xe tours không che kín, chạy một vòng gần hai chục dặm hứng bao nhiêu gió cát và bụi sa mạc, khi trở ra chắc ai cũng biến thành dân da đỏ hết.
Hầu hết thổ dân da đỏ ở vùng Tây Nam Hoa Kỳ sống trong vùng reservations nhưng họ vẫn được quyền tự do sống bất cứ đâu. Khu nhượng địa giống như một quốc gia trong một quốc gia, họ tự cai quản, có luật lệ riêng, tuy nhiên họ vẫn có quốc tịch Mỹ, vẫn phải tuân thủ luật lệ của tiểu bang và liên bang.
Thổ dân da đỏ ở tây nam Hoa Kỳ rất đa dạng, phản ảnh qua những vùng đất họ sinh sống. Người Anasazi đến cư ngụ từ 2000 năm trước nay để lại thật phong phú những tàn tích như khu làng nhà đất hoặc những chỗ ở dưới các vách núi đá. Họ được xem là tổ tiên của thổ dân Hopi cũng như các bộ tộc Pueblo ở New Mexico ngày nay.
Từ thế kỷ thứ 8 đến hết thế kỷ 13, thổ dân da đỏ Sinagua đến cư ngụ nơi mà nay là miền trung của Arizona và đã có liên lạc với thổ dân Anasazi. Đến thập niên của 1300 cả hai nền văn minh cổ xưa này đột nhiên biến mất khỏi khu vực, để lại nhiều câu hỏi không có câu trả lời đối với các nhà khảo cổ. Vài nhóm bộ tộc hiện thời như Navajo và Apache đều là hậu duệ của các nhóm bộ tộc du mục gốc gác từ phương bắc, chỉ được xem như là ma mới đối với vùng này. Ngôn ngữ của họ cũng hoàn toàn khác với của bộ tộc Hopi và Pueblo.
Chiếc xe thuê hiệu Nissan Rogue 2024.
Hậu duệ của tổ tiên sống du mục chuyên săn bắt thú, hái lượm quả, trở thành bán du mục chuyển qua chăn nuôi gia súc, sống tập trung cô lập với nhau trong những căn lều vải có thể dựng lên hoặc tháo gỡ dễ dàng. Lối sống của người Pueblo vẫn dựa vào nghề nông và đời sống cộng đồng. Trong khi một số bộ tộc liên hệ gần gũi với nhau, chia xẻ cho nhau những di sản văn hóa lẫn tín ngưỡng thì một số lại khác biệt nhau rõ rệt như Pháp với Anh.
Hòn sa thạch gì chưa nhận diện ra tên gọi, phần chóp nhỏ bên góc phải trông như một người đàn ông cao gầy, tóc dài, mặc áo choàng phủ xuống đến quá đầu gối; suốt thời gian chạy qua quả núi này, tôi cứ nhìn chăm hình dáng đó.
Trở lại Observation Area để canh chụp lúc hoàng hôn, ngồi trong xe ăn lương khô, uống nước, nhìn ra. Bạn tôi bên ngoài đang mải miết chúi đầu vào phone, xoay lưng lại che ánh nắng của mặt trời đang chìm dần vào đất; gió thổi lá cờ bay phần phật không bao giờ thấy ngưng. Chân trời thung lũng Monument Valley bắt đầu sẫm màu.Bên ngoài có một xe nhỏ đi kèm với chiếc xe tải có mui, đậu trong cùng bãi, bên hông có hình màu và hàng chữ tên cuốn phim “Indiana Jones and Raiders of the Lost Ark,” mấy người đi trên mấy xe nầy ra giữa lòng đường điều khiển cho mấy chiếc drone bay lượn vù vù. Sau đó thì rút đi. Rất tiếc tôi không chụp tấm nào lúc họ đang tác nghiệp. Phải chăng họ đang thu hình cho đoạn tiếp theo của cuốn phim của đạo diễn Steven Spielberg và tài tử lừng danh Harrison Ford, vốn chiếu lần đầu vào năm 1981.5:35 pm
Ra khỏi xe, tìm được một tảng đá phẳng, cao bằng ghế cà phê vỉa hè để ngồi. Hai cùi chỏ kê lên hai đầu gối làm điểm tựa phòng khi cần chụp tốc độ chậm, thay vì phải dùng đến tripod đang nằm trong xe, lười không muốn lấy xài.5:48 pm
Navajo Nation.
Bộ tộc Navajo có một lịch sử thành công về sự biết thích nghi với cách sống của kẻ khác. Từ người Pueblo họ học cách dệt vải, làm những đồ thủ công căn bản. Người Tây Ban Nha dạy họ cách nuôi dê và cừu, nay trở thành một phần không thể tách rời của đời sống. Thổ dân Navajo ngày nay làm nông nghiệp, làm gỗ, khai thác dầu và khí thiên nhiên, kể cả khai thác hầm mỏ.
5:55 pm
Thời Thế Chiến 2, một nhóm người Navajo được tuyển vào phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ đã sử dụng thành công ngôn ngữ phức tạp không có chữ viết của họ, khi áp dụng thành một thứ mật mã duy nhất mà quân Nhật không thể nào giải được.
Navajo Reservation là vùng nhượng địa lớn nhất ở Mỹ, chiếm diện tích 17,5 triệu mẩu Anh gồm toàn đất đai gập ghềnh, khô cằn, nơi có 210.000 người sinh sống.
5:59 pm
Hầu hết đất đai đều để không, chủ yếu chỉ dùng để nuôi cừu. Nhà cửa kiểu tân thời xen kẻ với nhà truyền thống bằng đất và gỗ, bằng đá và bùn, và luôn luôn quay mặt về hướng đông.
Săn bắn, câu bắt cá, cắm trại, ngoạn cảnh, là những thứ thu hút du khách tìm vào vùng nhượng địa.
Ngoài ra ở đây còn có những sản phẩm mỹ nghệ thủ công của các nghệ nhân Navajo như đồ trang sức bằng bạc và ngọc lam, tranh cát, thảm dệt và đồ gốm.
Bầu trời tối dần, hiển lộ một trăng thượng tuần đang lặn.6:11 pm
6:13 pm
Ước gì nán lại thêm chừng một giờ thì có thể chụp được mặt trăng lúc lặn dần xuống thấp gần chân trời, bao bọc chung quanh bởi vô số vì sao.6:23 pm
Tuy nhiên dù muốn vẫn phải giả từ Monument Valley vì còn chạy thêm đoạn đường dài 120 dặm (hơn 190 km), mất hai tiếng để đến thị trấn Page ở Arizona mới có phòng khách sạn đã đặt trước để nghỉ ngơi, đồng thời ăn tối luôn.
Đón xem kỳ tiếp : Công viên Khúc sông uốn hình Móng ngựa Horse Shoe Bend State Park
thân tri 
Thảo luận
Không có bình luận